Begrafenis in Savusavu

The Copra Shed Marina

Ik was aanwezig bij een begrafenis van een vrouw, 53 jaar en moeder van 8 kinderen. Simon, haar man een vriendelijke, enigszins bescheiden man, werkt als bewaker in de Marina en helpt de mensen waar nodig. Voor Kerstmis wisten we dat zijn vrouw regelmatig opgenomen moest worden in het ziekenhuis i.v.m. borstkanker. Hij is erg gelovig en is naast zijn werk als bewaker ook voorbidder bij bepaalde gelegenheden en kerkdiensten. Hij bleef geloof en vertrouwen hebben in het herstel van zijn vrouw Maria. Met kerstmis hebben we een mand met lekkere dingen aangeboden, met 8 kinderen was dat erg welkom. Hij was hier erg verguld over en bedankte ons vele malen. Helaas is zijn vrouw pas gestorven en ik ben samen met twee lokale vrouwen naar de begrafenis gegaan. Om 9 uur begon de ceremonie in het huis van Simon. Ik als enige blanke zat uren op de vloer tussen de familieleden en vriendinnen. Alleen maar vrouwen. De kleine huiskamer was behangen met witte kleden. Er was een kleine bank waarop verschillende foto’s van Maria, de overledene.

De vloer die belegd was met verschillende

gevlochten matten van gedroogde (pandana) palmboom bladeren. Ik moest me naar gelang de belangrijkheid aan iedereen voorstellen maar mocht niet lopen. Ik mocht me alleen voortbewegen op mijn knieën. Door een aantal wenende vrouwen werd ik omhelsd wat de knielgang alleen maar moeilijker maakte. Gelukkig ken ik inmiddels wat Fijian woorden en dat werd erg gewaardeerd. De kleine kamer vulde zich met meer vrouwen die iedereen omhelsden, ook mij. En er werd opnieuw hevig gehuild, soms zelfs geschreeuwd! Intussen werden opgerolde matten naar binnen gerold die meteen via een gangetje naar achteren werden afgevoerd. Deze matten zijn voor de overledene en de familie, hoe meer hoe liever heb ik begrepen. Status is erg belangrijk en wordt afgewogen aan de hoeveelheid matten. Maar waar waren de mannen?

Na drie uur van wenen en zingen hoorden we buiten trommels en kwam de stoet met mannen aan met de kist. Zij kwamen van de kerk waar een dienst had plaats gevonden. De kist werd door de zonen en voorbidders binnen gedragen waaronder ook Simon. In het dorp was hij een belangrijk man en dat veranderde hem van bescheiden man zoals wij hem kenden in een trotse waardige persoon en familievader. Door de in wit geklede voorbidders werd een dienst gehouden bij de eenvoudige kist. Vrouwen gooiden zich letterlijk op de kist en begonnen er op te slaan. Hoe harder er gehuild, geschreeuwd en verdriet getoond wordt hoe beter. De vijf dochters werden met zachte hand naar buiten gebracht. Ik werd mee getrokken in het verdriet van de kinderen en de hele situatie er omheen. Er klonk een waarderend gemompel om me heen.

Om 12 uur was de mis en daarna gingen we te voet naar de begraafplaats wat niet gemakkelijk was omdat de hevige regenval van dagen ervoor de zandweg er naar toe had omgevormd tot een modderpad met diepe waterplassen. De vrachtwagen met de kist en alle voorbidders erin kwam vast te zitten en moest later via de verharde weg van het vliegveld vervoerd worden. De mensen moesten door de dikke modder banjeren, een rivier te voet over steken en door een stuk moeras lopen om er te komen! Niemand zag er meer echt schoon uit. De ruimte waar de kist in zou gaan was enorm. Daar werden eerst vele gevlochten matten ingeschoven en de kist er tussenin.  

Intussen stond iedereen in de modder eromheen en werd er weer een dienst gehouden. Wederom veel verdriet en geschreeuw. Tien flinke mannen met schoppen stonden klaar om het grote modderige gat te dichten. Erg zwaar en vies werk. Daarover een berg van stenen. Vier staken in de grond met bamboe dwarsliggers die werden bekleed met paarse en witte slingers. Daarlangs een gedrapeerd paars gordijn.

De terugweg moesten we weer door de modder, door het moeras en de rivier oversteken. Ik ben niet meer naar het dorp terug gegaan voor een diner, te moe en ik voelde me te vies. Om 4 uur was ik terug in de Marina, de hele dag zonder eten en drinken, wel een ervaring rijker, die ik niet had willen missen.

April 2013

Coby

Palmbladeren worden gesneden....

gekookt, opgerold en gedroogd....

waarna de matten ervan worden gevlochten.